Türkiye’de Kaç Tane Fay Hattı Var?

Türkiye’de kaç tane fay hattı var bu faylar hangi bölgelerden geçiyor soruları birbiri ardına geliyor. Bu fay hatlarının bilinmesi ve takip edilmesi olası kazaların ve afetlerin hasarını en aza indirmek için önceliktir.

Turkiyede Kac Tane Fay Hatti Var

Türkiye, jeolojik bakımdan genç tabana sahip kara parçasından oluşur. Tektonik hareketliliğin yüksek seviyede olması ise deprem riskini üst seviyeye taşır.

Depreme karşı önlem almak için gerekli olan bilgilerden birisi Türkiye’de kaç tane fay hattı var bilmektir. Bu bilgi sayesinde yerleşim, konut planlama başta olmak üzere farklı alanlarda önlemlerin alınmasını sağlar.

Fay Hattı Sorgulama

Türkiye’de kaç tane fay hattı var sorusu her depremin peşi sıra soruluyor. Yaşanan depremlerin büyüklüğü ve sıklığı bu soruyu daha önemli hale getiriyor.

Türkiye, jeolojik olarak genç bir yapıya sahip. Fay hatlarının hareketi sonucunda meydana gelen depremler farklı şiddetle ve yıkım gücü ile ortaya çıkarmakta. Bu nedenle de Türkiye’nin sahip olduğu fay hatlarının tanınması alınacak tedbirler açısından önem taşımaktadır.

Fay hattı sorguluma sayesinde kişiler evlerinin altında fay hattı olup olmadığı öğrenilebilir. E-devlet üzerinden yapılan giriş sayesinde Türkiye deprem haritasına da erişim sağlanır.

Türkiye’de, Kuzey Anadolu Fay Hattı, Doğu Anadolu Fay Hattı ve Batı Anadolu Fay Hattı olmak üzere üç farklı fay hattı vardır.

Batı Anadolu Fay Hattı

Batı Anadolu Fay Hattı (BAF), Anadolu’nun batısında yer alan ve doğu-batı yönünde uzanan, kuzey-güney doğrultusunda sıralanan faylardan oluşmaktadır. Bu faylar;

• Fethiye – Burdur Fayı
• Knidos (Cumalı, Yakköy) Fayı
• Yavansu Fayı
• Eskişehir Fayı
• Küçük Menderes Fayı
• Gediz Grabeni
• Gökova Grabeni
• Büyük Menderes Grabeni
• Simav Grabeni

Bu fay hatları üzerinde yer alan birinci derecedeki riskli şehirler;

• Aksaray, Bolu, Yalova, Bursa, Sakarya, Aydın, Manisa, Balıkesir, İzmir, Denizli, Kahramanmaraş, Hakkâri, Erzurum, Hatay, Eskişehir, Muğla, Bingöl ve Kütahya’dır.

Kuzey Anadolu Fay Hattı

Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), yer kabuğunda en hızlı hareket eden, en aktif sağ yanal atılıma sahip olan deprem hattıdır. KAF, Anadolu Levhası’nın güneyde Arap Levhası ve kuzeyde Avrasya Levhası’nın arasında sıkışması sonucunda hareket eder. Anadolu Levhası bu nedenle batıya doğru açılma hareketi ile hızlı bir sarsıntı kendisini gösterir.

Kuzey Anadolu Fay Hattı, Van Gölü’nden Saros Körfezi’ne kadar uzanır. Böylelikle tüm Kuzey Anadolu’yu keser. KAF, tek bir fay şeridinden değil; farklı dallarda uzanan faylardan oluşmaktadır. Bu fay hattında parçalanmış ve ezilmiş kayaçlara, soğuk – sıcak su kaynaklarına, genç volkan konilerine, traverten oluşumlarına ve gölcüklere rastlamak mümkündür.

Bu fay hattı üzerinde birinci derecedeki riskli iller;

• İzmir, Muğla, Hatay, Aydın, Denizli, Isparta, Bursa, Bilecik, Uşak, Yalova, Sakarya, Düzce, Kocaeli, Kırşehir, Bolu, Karabük, Bartın, Çankırı, Tokat, Amasya, Çanakkale, Erzincan, Tunceli, Bingöl ve Muş, Hakkari, Osmaniye, Kırıkkale ve Siirt’tir.

Doğu Anadolu Fay Hattı

Doğu Anadolu Fay Hattı, Türkiye’nin doğusunda yer alan doğrulu atılımlı bir fay hattıdır. Anadolu Levhası ve Arap Levhası arasında dönüşüm tipi tektonik sınırı oluşturmaktadır.

Doğu Anadolu Fay Hattı, Ölü Deniz Çatlağı’nnın kuzey ucundan Maraş Üçlü Bitişmesi’nin bulunduğu bölgeden başlar. Kuzey Anadolu Fayı ile birleşir ve Karlıova Üçlü Bitişmesi’nde kuzey doğu yönünde son bulur. Bu hat üzerinde yer alan birinci derecedeki riskli iller;

• Hatay, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Adana, Osmaniye, Malatya, Gaziantep, Adıyaman, Kilis ve Diyarbakır’dır.

Türkiye’de Depremler Neden Olur?

Türkiye’de meydana gelen depremlerin nedenleri ikiye ayrılır. Bu nedenlerden ilki Atlas Okyanusu’nun ortalarındaki okyanus sırtının genişlemesidir. Bu genişleme ile Afrika okyanusu kuzeydoğu yönünde hareket eder. Afrika, Akdeniz’in altında Anadolu Levhası ile çarpışır ve levhanın altına dalar.

Türkiye’de depremlerin oluşma nedenleri arasındaki ikinci sebep, Kızıldeniz’in ortasındaki okyanus tabanının yayılmasıdır. Bu yayılma Arap Levhası’na kuzey yönüne doğru bir basınç uygular ve doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde depremlerin meydana gelmesine neden olur.

Afrika Levhası’nın kuzey kenarındaki okyanusal kabuk da bu esnada Anadolu ve Ege kütlelerinin altına dalar ve batar. Bu sırada Batı Anadolu’ya karşı çekme kuvveti uygulanır. Arap Levhası’nın baskısı Kuzey Anadolu Fayı boyunca Anadolu Levhası batıyı sıkıştırır.